Ta opowieść już od pierwszego rozdziału uderza brutalnością czynów i wulgarnością języka. Ta pierwsza od razu ujawnia nam mordercę, a autor dzięki temu z premedytacją, wręcz demonstracyjnie unika choćby pozoru wątku kryminalnego, choć przecież między innym o odkrycie mordercy będzie szła gra na wielorybniczym rejsie. Ta druga zaś podkreśla drapieżność ludzkich reakcji i gwałtowność emocji. Prostackie marynarskie - i nie tylko - bluzgi często zastępują cios, albo inny wyraz pogardy. Bowiem relacje międzyludzkie na pokładzie "Ochotnika" to plątanina sprzecznych interesów, chciwości, żądz, słabości i obsesji. Każdy - czy to brutalny wielorybnik Drax, wojskowy lekarz Sumner, a także oficer Cavendish, kapitan Brownlee i pozostały na lądzie armator Baxter - ma swoje grzechy na sumieniu. Sprzeczna gra interesów i namiętności nieuchronnie zaważy na losach wielorybniczego żaglowca, i bez tego z trudem walczącego z lodami Arktyki.
Angielskiemu pisarzowi średniego pokolenia udało się zręcznie połączyć realia Moby Dicka z kreacjami rodem z Cormaca McCarthy'ego (kłania się zwłaszcza sędzia Holden z "Krwawego południka"). Jego książka ciąży wyraźnie w kierunku przypowieści o walce dobra ze złem w człowieku, z wyraźnym wskazaniem, że walka ta nigdy nie jest jednoznacznie wygrana. Co ciekawe, nieskalani złem są tu jedynie ci, którzy nie mieli do czynienia z białymi ludźmi (albo mieli rzadko). Pośród białych nawet zwycięstwo nad złem skutkuje zarażeniem, niczym ukąszenie. Przy całej wtórności tych wniosków nie sposób odmówić McGuire'mu znakomitego talentu narracyjnego, a sięgnięcie po wielorybniczy sztafaż tylko podnosi - przynajmniej w moim przypadku - walory czytelnicze. I nawet jeśli daleko mu do niebywałej, okrutnej ale poetyckiej prozy Cormaca, a w epatowaniu syfem fizjologicznym i moralnym, tudzież wulgaryzmami, chwilami ociera się o przesadę i efekciarstwo, to jego mroźna, krwawa i brudna wizja na długo pozostaje w pamięci.
Ode mnie: 4,5 / 6 (w tym 0,5 za wielorybniczą tematykę)
Pisali inni: Jane Doe z offu
Ian McGuire, Na Wodach Północy (The North Water) ; Przeł. Bartosz Kurowski. Warszawa : Pruszyński i S-ka, 2017.