Nie da się ukryć, że Kesey napisał w gruncie rzeczy dość naiwną post-hippisowską bajkę o starciu cywilizacji z żyjącą w ekologicznym stylu społecznością, ale radosne nagromadzenie dziwacznych, a przy tym niebywale sympatycznych indywiduów sprawia, że nawet wątki i sceny niekoniecznie potrzebne przyjmuje się z radością jako poszerzenie naszego pola widzenia w światku, w którym po prostu chciałby się zamieszkać. Nie brak tu chwil bardzo refleksyjnych, zwłaszcza że zarówno Ike Sallas - alter ego pisarza, z którym łączy ich choćby śmierć dziecka - jak i Alice, a także pozostali, mają za sobą trudną przeszłość. Stąd niektóre epizody zaskakują nagłym ciężarem i smutkiem, nieuchronnie przecież w człowieka wpisanym.
Wokół tego wszystkiego rybacka wioska i wszechobecne morze roztaczają niepowtarzalny klimat, będący mieszanką dość śmierdzącej rybackiej roboty i powiewu wolności, z wyczuciem przez Keseya oddany. Ale nie brak też fragmentów iście przygodowych - jest nawet szalona jazda rollercoasterem - a konstrukcja niektórych scen jako żywo przypomina postmodernistyczny western. I nawet jeśli u podłoża Pieśni żeglarzy leży dziecinne w gruncie rzeczy marzenie o takim zapomnianym przez cywilizację Kuinak, to miło pomyśleć, że może gdzieś ono istnieje. Nawet jeśli tylko za błękitną okładką, na której słup z puszek po piwie układa się w indiański totem, tak jak na kartach powieści ze śmieciowych surowców buduje się wartości godne obrony. O ile Lot nad kukułczym gniazdem wyrażał potrzebę wolności w sposób gwałtowny i efektowny, w późniejszej o trzy dekady powieści Kesey postuluje prymat natury nad cywilizacją spokojniej i mniej kategorycznie. Cieplej i z autoironicznym dystansem, ale chyba z niezachwianą wiarą, wyrażoną w finałowym spektakularnym odwecie Natury na chciwych przybyszach. Miłe to.
Wielkie przy tym brawa dla tłumacza, który nie zaburzając potoczystej, gawędziarskiej narracji znalazł cudowne zamienniki dla mnóstwa autorskich żartów i radośnie klejonych związków wyrazowych - ich polskie wersje - jak wspomniane Psubractwo - są niejednokrotnie lepsze od oryginalnych (!).
Ode mnie: 5,0 / 6
Ode mnie: 5,0 / 6
Ken Kesey, Pieśń żeglarzy (Sailor Song) ; tłum. Wojsław Brydak, posł. Andrzej Ceynowa. Poznań : Rebis, 1996.